Table of Contents
Toggle📘 क्रियापद (Verb) – मराठी व्याकरण
🔹 क्रियापद म्हणजे काय?
क्रियापद म्हणजे क्रिया व्यक्त करणारा शब्द. हा शब्द एखाद्या व्यक्ती, प्राणी, वस्तू यांच्या कृती, स्थिती किंवा अवस्था दर्शवतो.
📌 साध्या भाषेत:
“कोण काय करतो?” याचे उत्तर देणारा शब्द म्हणजे क्रियापद.
🔹 क्रियापदाची उदाहरणे:
वाक्य | क्रियापद |
---|---|
तो धावत आहे. | धावत आहे |
मी जेवतो. | जेवतो |
ती गाणं गाते. | गाते |
आम्ही शाळेत जातो. | जातो |
तू पुस्तक वाचतोस. | वाचतोस |
🔹 क्रियापदाचे प्रकार (Types of Verbs)
1. मुख्य क्रियापद (Main Verb):
→ ज्यामुळे मुख्य क्रिया दर्शविली जाते.
उदा. वाचतो, झोपतो, खेळतो
2. सहायक क्रियापद (Auxiliary / Helping Verb):
→ मुख्य क्रियेला सहाय्य करणारे शब्द.
उदा. आहे, होते, गेले, येईल
3. संयुक्त क्रियापद (Phrasal Verb):
→ दोन किंवा अधिक शब्दांनी बनलेले.
उदा. पाहून घेतो, उचलून ठेवतो
🔹 क्रियापदाचे अधिक प्रकार:
प्रकार | अर्थ | उदा. |
---|---|---|
सकर्मक क्रियापद | ज्याला कर्माची (object) गरज असते | मी भात खातो. |
अकर्मक क्रियापद | ज्याला कर्म लागत नाही | मी झोपतो. |
स्थितिवाचक | स्थिरता दर्शवते | मी बसलो आहे. |
भाववाचक | भावना दर्शवते | मला भीती वाटते. |
🔹 काळानुसार क्रियापदे:
🔁 काळ | 🔤 उदाहरण (तो) |
---|---|
वर्तमानकाळ | तो खेळतो |
भूतकाळ | तो खेळला |
भविष्यकाळ | तो खेळेल |
🔹 पुरुष व वचनानुसार क्रियापद रूपे:
पुरुष | एकवचन | बहुवचन |
---|---|---|
प्रथम | मी जातो | आम्ही जातो |
द्वितीय | तू जातोस | तुम्ही जाता |
तृतीय | तो जातो | ते जातात |
🔠 क्रियापदाचे रूपांतर (Forms):
मूळ क्रियापद | वर्तमान | भूतकाळ | भविष्यकाळ |
---|---|---|---|
खा (खाणे) | खातो | खाल्ले | खाईन |
वाच (वाचणे) | वाचतो | वाचले | वाचीन |
जा (जाणे) | जातो | गेला | जाईन |
💡 टीप:
क्रियापद वाक्यात काळ, पुरुष, आणि वचनानुसार बदलते.
सर्व नाम, सर्वनाम यांच्याशी जुळून क्रियापदांचे रूप बदलते.
📄 अभ्यासासाठी प्रश्न (Test Section)
खालील वाक्यातील क्रियापद ओळखा:
मी शाळेत जातो. → ______________
ती गाणं गाते. → ______________
आपण खेळत आहोत. → ______________
क्रियापदाचे प्रकार सांगा:
गेले → ______________
आहे → ______________
झोपतो → ______________
🔹 प्रश्न 1:
खालील वाक्यात क्रियापद ओळखा:
“तो मैदानात खेळतो.”
➤ उत्तर: ________________
🔹 प्रश्न 2:
“झोपतो” या शब्दाचा काळ ओळखा:
A) वर्तमानकाळ
B) भूतकाळ
C) भविष्यकाळ
D) काहीच नाही
🔹 प्रश्न 3:
“तू जेवलास” या वाक्यात कोणता पुरुष व काळ आहे?
➤ उत्तर: ______________________
🔹 प्रश्न 4:
सहायक क्रियापद असलेला शब्द निवडा:
A) चालतो
B) आहे
C) धावतो
D) वाचतो
🔹 प्रश्न 5:
“तो पुस्तक वाचतो.”
या वाक्यात क्रियापदाचा प्रकार ओळखा:
A) सकर्मक
B) अकर्मक
C) स्थितिवाचक
D) भाववाचक
🔹 प्रश्न 6:
“साक्षात्कार झाला” – या वाक्यातील क्रियापद कोणते?
🔹 प्रश्न 7:
“मुलगा हसतो आहे.”
हे वाक्य कोणत्या काळात आहे?
🔹 प्रश्न 8:
खालीलपैकी कोणता भविष्यकाळातील क्रियापद आहे?
A) घेतो
B) घेतला
C) घेईल
D) घेते
🔹 प्रश्न 9:
“त्यांनी मला मदत केली.”
→ क्रियापद कोणते आहे?
→ सहायक आहे की मुख्य?
🔹 प्रश्न 10:
खालील वाक्यातून क्रियापद वेगळे करा आणि त्याचा प्रकार सांगा:
“ती कविता म्हणून दाखवते.”