📘 २. सर्वनाम (Pronoun)

🔹 सर्वनाम म्हणजे काय?

सर्वनाम म्हणजे नामाऐवजी वापरले जाणारे शब्द. सतत एकच नाम वापरणे टाळण्यासाठी, वाक्य सुटसुटीत व स्पष्ट करण्यासाठी सर्वनाम वापरले जाते.

🧠 सर्वनामाची व्याख्या:

“नामाऐवजी वाक्यात वापरले जाणारे शब्द म्हणजे सर्वनाम.”

उदा.: राम शाळेत गेला. राम वर्गात गेला. → तो शाळेत गेला. तो वर्गात गेला.

📑 सर्वनामाचे प्रकार

➊ पुरुषवाचक सर्वनाम (Personal Pronouns)

• व्यक्ती दर्शवतात – मी, तू, तो, ती, ते, आम्ही, तुम्ही

➋ प्रश्नवाचक सर्वनाम (Interrogative Pronouns)

• प्रश्न विचारणारे – कोण?, काय?, कुठे?, केव्हा?

➌ सापेक्ष सर्वनाम (Relative Pronouns)

• जे, जो, ती, तो… वाक्यात संबंध दर्शवतात

• उदा. जो खेळतो, तो जिंकतो.

➍ अनिश्‍चित सर्वनाम (Indefinite Pronouns)

• नेमकेपण न सांगता वापरले जाणारे – कोणी, काही, बरेच, सर्व

➎ निजवाचक सर्वनाम (Reflexive Pronouns)

• स्वतःवर क्रिया परतवणारे – स्वतः, आपला, स्वत:चा

🧾 सर्वनामाचे काही उदाहरणे

✅ थोडक्यात सारांश:

📄 सर्वनाम – वर्कशीट व चाचणी

✍️ भाग १: नामाऐवजी योग्य सर्वनाम लिहा

१. राम खेळत आहे. → __________ खेळत आहे.
२. सीमा आणि मी चित्र काढतो. → __________ चित्र काढतो.
३. मुलं शाळेत गेली. → __________ शाळेत गेली.
४. राधा अभ्यास करते. → __________ अभ्यास करते.
५. मी आणि तू उद्या येणार. → __________ उद्या येणार.

🔍 भाग २: सर्वनाम ओळखा

१. तो खूप चांगला खेळाडू आहे.
→ सर्वनाम: ________________

२. आम्ही उद्या सहलीला जाणार आहोत.
→ सर्वनाम: ________________

३. कोण वर्गात आहे?
→ सर्वनाम: ________________

४. ती घरी गेली.
→ सर्वनाम: ________________

५. काही मुलं गप्पा मारत होती.
→ सर्वनाम: ________________

🔢 भाग ३: योग्य प्रकार लिहा

✍️ भाग ४: वाक्य रचना (Sentence Making)

खाली दिलेल्या सर्वनामांवरून वाक्य तयार करा:

१. मी → ____________________________________
२. आपला → ____________________________________
३. ती → ____________________________________
४. जे → ____________________________________
५. काही → ____________________________________

📋 उत्तरपत्रिका (Answer Key):

भाग १:

1. तो 2. आम्ही 3. ती 4. ती 5. आपण

भाग २:

1. तो 2. आम्ही 3. कोण 4. ती 5. काही

भाग ३:

• तो – पुरुषवाचक

• कोण – प्रश्नवाचक

• जो – सापेक्ष

• स्वतः – निजवाचक

• काही – अनिश्‍चित

भाग ४: (उत्तर वैविध्यपूर्ण असतील, विद्यार्थ्याच्या वाक्यरचनेनुसार तपासावे)